Dit zei Nieke in de algemene beschouwingen:

Dit is mijn 13e algemene beschouwing en de laatste van GroenLinks Kampen*.

De verleiding is groot om terug te kijken. Maar een Perspectiefnota vraagt om vóóruit te kijken, naar het vergezicht.

Bij de begroting steekt het nauwer. Die moet sluiten. Een uitgave erbij is dan: een uitgave eruit of hogere inkomsten. Vandaag kunnen we, móeten we verder kijken.

Democratiespel

Tijdens  het democratiespel voor de basisscholen legden Rick Potkamp en ik uit dat de raad bepaalt hoe we geld en ruimte verdelen. Een natuurspeelplek of een parkeerplaats, geld naar armoedebeleid of naar veiligheid?

Voor het snelle begrip was dat helder, maar het was wat slordig. Politiek en democratie gaat over meer, draait om iets anders.

Welzijn en geluk

Achter de vragen over geld en ruimte ligt een grotere vraag: hoe verdelen wij we de kans op welzijn en geluk? Hoe doen we wat goed is voor onze toekomst – voor de toekomst van al die verschillende inwoners, van landschap, flora en fauna, van milieu en klimaat?

Kort gezegd: geld heeft pas waarde als je er de goede dingen mee doet.

We zijn volksvertegenwoordigers in een democratische rechtsstaat; dat geeft ons een verantwoordelijkheid; vraagt van ons dat we ons uitspreken. We hebben waarden hoog te houden.

Waarden die GroenLinks Kampen vertaalde in de drieslag menselijk, eerlijk, duurzaam.

Menselijker

Dwars door deze drie waarden heen willen wij elk voorstel toetsen – ook deze Pers-pectiefnota. Onze keuzes moeten niet alleen toekomstbestendig zijn; ze moeten die toekomst menselijker, eerlijker en duurzamer maken.

Van belang, die waarden. De opgave is dan wel om ze handen en voeten te geven – vandaag in een oordeel over de Perspectiefnota.

Menselijker, eerlijker en duurzamer.

Alle drie raken ze aan Wonen, wonen, wonen. Nee, niet per se: bouwen.

Het is naïef en achterhaald dat we met het bouwen van steeds meer gezinswoningen het tekort aan woonruimte oplossen.

Geen kant op

Makelaars wijzen op de groeiende vraag van senioren, die graag hun grote woning inruilen. Veel 70+ers willen verhuizen, maar kunnen geen kant op. Daar moeten we de komende 15 jaar mee aan de slag: gelijkvloerse woningen, in de buurt van voorzieningen, met een ontwerp dat direct uitnodigt tot meer saamhorigheid. Regels aanpassen, zodat anders wonen ook kan.

We hebben sociale woningbouw nodig, in soorten en maten. Het knelt dat we door Reevedelta nog jarenlange grote tekorten hebben. Het knelt ook dat we schetsen in grote kavels, ruime woningen en hoge eisen voor de beeldkwaliteit.

Het kan soberder in de stenen, sterker in de aandacht voor wijkopbouw, voor andere woonvormen en voor groene buitenruimte voor álle inwoners.

Neem dat mee, vraag ik de wethouder.

Oekraïnegelden

Om het tekort aan betaalbare woningen sneller in te lopen stelden we vorig jaar voor om het restant van de Oekraïnegelden te gebruiken voor sociale woningen; nieuwbouw én renovatie. We zijn blij met de toezegging dat het college nog in dit jaar met plannen komt.

Wij willen duurzamer.

Elke cent die we steken in verduurzaming en een gezonder klimaat is een slimme investering; in geld, in gezondheid, in toekomst.

Andersom geldt dat ook: bezuinigen op verduurzaming is duurkoop. Die rekening komt terecht bij de generaties na ons: een volgende raad, en vooral: volgende generaties en de aarde waarvan we leven.

Het uitstel van de verduurzaming van gemeentelijk vastgoed heeft een keerzijde: we betalen nog jaren teveel, voor fossiele energie. Geen nieuwe fietspaden betekent al gauw: dan maar met de auto.

Daarom onze oproep: verduurzaam, zodra het maar enigszins kan.

Groen onderhoud krijgt minder geld en dat betekent: slimmer groenbeheer.

Wij zijn blij met de inzet op versterking van de biodiversiteit en blijven pleiten voor natuurlijker beheer.

Blijven vertellen 

Laat de wethouder blijven vertellen waar al dat groen goed voor is; want wie het belang begrijpt, zal minder klagen.

Eerlijker moet het worden.

Voor GroenLinks is de verhoging van de OZB - voor niet-woningen en wat minder voor woningen - een eerlijke keuze. Kampen blijft een relatief goedkope gemeente met prima voorzieningen. We rekenen erop dat we dat we bij de begroting terugzien hoe het college verenigingen tegemoet kan komen.

Als het gaat om bedrijvigheid is ‘meer bedrijven’ nooit een doel op zich.

De Perspectiefnota laat zien hoe gemakkelijk we doelredeneringen maken. Er komen meer huizen, dus – hoezo dus? - komen er meer mensen en voor hen moet er nieuw werk komen. Op dezelfde bladzijde lezen we dat de arbeidsmarkt nu al mensen tekort komt. Laten we dus kritisch blijven.

Menselijker willen we het.

Een prima keuze dus, dat de minimaregelingen overeind blijven en dat de uitvoering slimmer en respectvoller wordt.

Omdat we menselijker en eerlijker willen, valt de korting op cultuur ons zwaar; bij Quintus door een taakstelling, bij de bibliotheek omdat een landelijke subsidie wegvalt.

Zorgelijk 

Dat is zorgelijk voor onze culturele basis én het schaadt welzijn en de sociale basis, bijvoorbeeld via Het beste van Kampen.

De wethouder beloofde dat hij de gevolgen van die bezuiniging in kaart brengt. Ik herhaal wat we ook vroegen: kijk ook naar mogelijkheden om de korting te faseren. Op basis daarvan willen we hierover ons besluit nemen bij de begroting.

Van concreet weer terug naar beschouwend. Als het gaat om perspectief, hebben we ook zelf, als politici, onze positie te kiezen.

Geweld en dreiging

Onze samenleving trilt en beeft continue, door geweld en dreiging van geweld. En ook door de kennelijke behoefte om ruzie te maken, zondebokken aan te wijzen, om enkel te zeggen wat mensen graag horen, nepnieuws na te praten.

We denken ook hier net te vaak dat een debat één winnaar moet hebben, en dus verliezers. Terwijl er vaak genoeg manieren zijn om samen tot iets goeds te komen.

Een zijstap daarom.

Sinds 21 november biedt Open Hof kerkasiel aan een gezin dat ruim 11 jaar geleden vluchtte uit Oezbekistan. Zeven dagen, 24 uur is daar een viering gaande.

Al die uren komen daar heel verschillende mensen, met zeer uiteenlopende meningen. Met eenheid op deze ene waarde: ze willen een stem geven aan wie geen stem hebben.

Schuilplaats 

Dat ging niet vanzelf. Maar intussen bieden de vrijwilligers al meer dan 5000 uur een schuilplaats aan dit gezin en staan ze pal voor de rechten van alle gewortelde kinderen. Ze luisteren, spreken, zingen, zijn stil, denken na. 

Bijvangst is dat honderden mensen dwars door alle verschillende achtergronden en ideeën heen elkaar zijn gaan herkennen in hun hoop op een samenleving die menselijk is en eerlijk, die toekomst geeft.

Als dat in Open Hof kan, dan kan het ook buiten die muren, in onze raad, in Kampen en ver daarbuiten: waarde geven aan gemeentelijk geld, aan alle inzet, in goede dingen.

Dat perspectief zien we. Nu komt het aan op samen, op durven, op doen. **

* GroenLinks vormt bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 samen met de PvdA één kieslijst ‘GroenLinks-PvdA.

** Vrij naar de titel van het coalitieprogramma ‘Samen Durven Doen’