Een historisch moment is het: supermarkten mogen ook in Kampen open op zondag, van 12-18 uur, zonder lossen en laden. Met ingang van 21 juli kán de super open. En wie dat wil, kan dan boodschappen doen. Wij zijn daar heel erg blij mee. Omdat het bijdraagt aan een sociale en ontspannen samenleving, met mensen die hun eigen keuzes mogen maken en daarin rekening houden met elkaar.

En we zijn er ook trots op. Trots? GroenLinks is de eerste partij die in de coalitieonderhandelingen niet voor lief nam -  in ruil voor besturen - dat de zondag dan bij het oude moest blijven. De vier partners in de coalitie durfden het aan om dit onderwerp samen met inwoners écht te bespreken en naar elkaar te luisteren. En ja, we zijn ook trots op alle mensen die meededen in dit unieke avontuur.

Spannend
“Vertrouw het proces”, zeiden we ontelbaar vaak, op straat en tegen de raadscollega’s die het proces weggegooid geld noemden. Wij zijn blij met het besluit en met de weg daarnaartoe. Het proces bracht mensen bij elkaar die elkaar nooit echt spreken. Daardoor werden meningen milder en vooroordelen kleiner. Het proces veranderde de stemming in de raad, in een jaar tijd, van ‘16-15 tegen’ naar ‘19-12 voor’. Dat laat zien dat de politiek ook op de spannende onderwerpen naar inwoners luistert.

De inbreng van Nieke Jansen namens GroenLinks:

“In ons programma zijn we duidelijk geweest over de zondag. Die mag levendig zijn en supermarkten mogen open. Over dat laatste spreken we vandaag, voor het eerst zonder vooraf uitonderhandelde standpunten: mogen supermarkten open op zondag?

We hebben een proces achter de rug van aandachtige gesprekken in en met de samenleving. Veel waardering van onze kant voor de commissie, voor wie meededen in dat proces én voor de rapportage over deze Zondagsverkenning.

Noodzaak
In november namen we hier het besluit om te starten met het open proces dat eerder in de coalitievorming was bedacht. GroenLinks voelde de noodzaak voor dit proces en we hadden hoge verwachtingen over de zin ervan. Daarmee zeiden we ook dat we ons eigen standpunt wilden heroverwegen op basis van de opbrengsten van het proces.

Los van de uitkomst ben ik vandaag blij met de keuze die we toen hebben gemaakt. Heel veel mensen waren sceptisch. “Vertrouw het proces”, heb ik op straat en ook hier in wandelgangen ontelbaar vaak gezegd.

Over naar de inhoud:

We zijn ons er zeer van bewust dat we een teer thema bespreken vanavond, dat verder gaat dan politieke keuzes. Dat geldt in de raad, en zeker ook daarbuiten.

Ik wil graag een persoonlijke herinnering delen.

Ik kom uit een stad die - heel anders dan Kampen - een lage kerkelijkheid kent. Vijftig jaar geleden verhuisden wij daar naar het centrum. 200 meter naar rechts had het station een riante snoepwinkel; elke dag open. 200 meter naar links was de snackbar, alleen dicht op dinsdag. Wij kwamen daar niet op zondag.

Eigen keuze
Mijn ouders heb ik nooit horen sputteren over de uitbaters of over de gemeente. Zoals zij ook niet sputterden over onze nieuwe buren, als die wél een ijsje haalden op een warme zondag. Dat je niet koopt op zondag, dat is een eigen keuze en een eigen verantwoordelijkheid, leerden mijn ouders ons. En die keuze maakt jou niet beter dan anderen.

Mijn ouders leerden ons zo ook de vrijheden die fundamenteel zijn in ons land, toen en nu. Recent onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau laat zien dat onze identiteit sterk gekleurd wordt door de wil om respect te hebben voor elkaar, om tolerant te zijn en onze vrijheden te koesteren - vrijheid voor anderen en dan ook voor jezelf.

Over naar het rapport

Als een kwestie ingewikkeld wordt, dreigt altijd het gevaar van wij-zij denken en oneliners.

De commissie is erin geslaagd, met de dialoog en de rapportage, om onze gemeenschap daar weer uít te tillen. Niet door het simpeler te maken, maar net andersom, door te ontrafelen wat er allemaal meeklinkt.

Dan ontstaat een veel breder beeld, waarvan ik maar één aspect wil uitlichten:

Respecteren
Als we bij supermarkten op zondag verder kijken dan de flanken van Mág Niet Open of Móet Open, dan zien we vooral een grote bereidheid om anderen te respecteren, ook als zij heel andere keuzes maken. Er is een breed gedeelde waarde in de wil om recht te doen aan de ander - en niet allereerst of enkel aan jezelf.

Als fractie hebben we het rapport gewogen om te komen tot een standpunt vanavond en dat is een gezamenlijk standpunt geworden. We vinden drie aspecten belangrijk:

1. We willen bijdragen aan een sociale samenleving.
Rekening houden met elkaar, respect, verbondenheid; dat is vaak goed op orde in onze lokale gemeenschap. Als we dat kunnen versterken, willen we dat doen.  

2. We willen bijdragen aan een samenleving waar mensen zich vrij weten.
Vrij om te zijn wie ze zijn, om te leven zoals ze leven, om zelf verantwoorde keuzes te maken. Rekening houden met elkaar hoort daarbij; elkaar vrijlaten binnen de grenzen van wet en fatsoen.

3. We willen bijdragen aan een ontspannen samenleving.
Een samenleving kan ontspannen als er natuur en stilte is, tijd voor bezinning, recreatie en beleving in wat voor vorm ook, ruimte die niet vanzelf gevuld wordt met werk, school of 24/7 consumeren. En dat is niet aan één dag gebonden.

Samengevat:
Wat we voor ogen hebben na dit proces over supers en de zondag: een sociale en ontspannen samenleving, met mensen die zich vrij weten én rekening houden met elkaar.

Zoals gezegd, GroenLinks ging de verkiezingen in met: supermarkten mogen open. Punt.

Als we dit proces van dialoog en de rapportage wegen, zien we goede redenen om die punt wat minder snel te zetten en aan die opening voorwaarden te verbinden.

Wij kunnen instemmen met het Initiatiefvoorstel dat openstelling van supermarkten toelaat, daar in tijd en op drie christelijke feestdagen grenzen aan stelt en een beperking geeft voor lossen en laden zodat zwaar verkeer op zondag alvast buiten onze woonwijken blijft.”