Naar aanleiding van de gebeurtenissen op 5 januari rondom de balgstuw en snel stijgend water in de IJssel bij Kampen zet GroenLinks opnieuw grote vraagtekens bij de aanleg van een bypass van de IJssel.

Op 5 januari werd Kampen in de middag geconfronteerd met een snelle stijging van het toch al hoge peil in de IJssel als gevolg van het sluiten van de balgstuw.
Het peil bij Kampen-stad steeg in minder dan twee uur tijd van 75 cm naar 107 cm + NAP.  Omdat de waterstanden bovenstrooms van de balgstuw onverantwoord hoog werden en delen van het Kampereiland dreigden te overstromen als gevolg van de overvloedige wateraanvoer uit Vecht en Zwartewater besloot het waterschap balgstuw na enkele uren de balgstuw weer leeg te laten lopen.
In de nabije toekomst zal zich een soortgelijke situatie kunnen voordoen bij de inlaat van de bypass. Het “tweezijdig kerend inlaatwerk” van de bypass zal bij een noordwesterstorm gesloten worden om opstuwing van het Ketelmeerwater via de bypass (de IJssel in) tot Zalk tegen te gaan. De beslissing om al dan niet de inlaat te sluiten zal net als bij de balgstuw  worden genomen door het waterschap.
Wat we van de situatie op 5 januari kunnen leren, is dat een piek in de waterafvoer van de IJssel en een forse noordwesterstorm gelijktijdig kunnen voorkomen. Als tijdens een noordwester storm in de toekomst tijdens een periode van piekwaterafvoer de inlaat van de bypass gesloten moet worden, moet de piek in de waterafvoer geheel via de IJssel naar het Ketelmeer te worden afgevoerd. Les twee van 5 januari is dus dat de bypass in noodgevallen dicht gaat, wat onmiddellijk de vraag oproept waarom die ruim 300 miljoen kostende dan eigenlijk nog moet worden aangelegd.
Nieke Jansen, fractievoorzitter van GroenLinks Kampen stelde naar aanleiding van de situatie op 5 januari schriftelijke vragen aan het college van burgemeester en wethouders:

1. Is het college bekend met de mogelijkheid dat een piek in de waterstand van de IJssel en een noordwesterstorm gelijktijdig kunnen optreden?

2. Is het college ervan op de hoogte dat het waterschap dan kan besluiten de inlaat van de bypass geheel af te sluiten?

3. Op welke wijze wordt de veiligheid van stad en gemeente Kampen gewaarborgd als deze inlaat geheel gesloten wordt?

4. Is het college bereid studie te laten verrichten naar de vraag hoe vaak deze riskante combinatie van piekwaterafvoer en noordwesterstorm kan voorkomen? (In de Quickscan “Toekomstvastheid van de hoogwatergeul in de IJsseldelta” en in het geactualiseerde HKV-onderzoek “Veiligheidsaspecten van de bypass Kampen” uit 2009 wordt aangedrongen op nader onderzoek naar de combinatie van deze twee factoren en de mogelijke effecten daarvan.)

5. Is het college bereid om er bij het rijk op aan te dringen de besluitvorming over de aanleg van de bypass uit te stellen tot dit onderzoek is verricht en duidelijkheid is verschaft over de vraag welke mogelijkheden er bij deze combinatie nog zijn om de waterveiligheid van Kampen en directe omgeving te waarborgen?

GroenLinks vindt het opmerkelijk dat de aanbevelingen tot nader onderzoek waar de Quickscan Toekomstvastheid Hoogwatergeul (blz 9) èn het HKV-onderzoek Veiligheidsaspecten van de Bypass (blz 58) uit 2009 beiden op aandringen, nooit zijn uitgevoerd. Er moet worden gestudeerd op andere mogelijkheden om de combinatie van piekwaterafvoer en noordwesterstorm het hoofd te bieden. De Kamper fractie heeft daarom ook contact opgenomen met de Tweede Kamerfractie van GroenLinks, die overweegt Staatsecretaris Atsma van I&M soortgelijke vragen voor te leggen.

Bijgevoegd een artikel van de projectorganisatie IJsseldelta-Zuid in het tijdschrift Land en Water van oktober 2011, dat beschrijft hoe de tweezijdig kerende inlaat van de bypass werkt.