Het is helemaal niet verstandig haast te maken met de aanleg van een bypass van de IJssel naar het Vossemeer. Dat zeggen het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving.
De onderzoekers vegen radicaal de vloer aan met de ambitieuze plannen en adviseren het kabinet een pas op de plaats te maken.
Een van de harde conclusies luidt dat een bypass op veiligheidsgebied niet voldoet. ,,Conclusie moet zijn dat de voorliggende ontwerpen wellicht te krap zijn ontworpen om bij hogere meerpeilen altijd goed te werken. Sowieso voldoen de bypassprojecten niet aan de ontwerpeis in het Nationaal Waterplan.''
De bypass dient er voor te zorgen dat tezijnertijd vooral stroomopwaarts bij Zwolle de maatgevende hoogwaterstanden niet te hoog zullen oplopen. De onderzoekers vinden het veel verstandiger eerst het zomerbed van de IJssel uit te diepen, zoals in de plannen Ruimte vor de Rivier was al vastgelegd.
Dat werk moet in 2015 al klaar zijn met als resultaat dat de IJssel over 22 km met ongeveer 1,5 meter wordt uitgediept. Dat kost 39 miljoen euro en dat is heel wat goedkoper dan een bypass van minimaal 300 miljoen.
Dan kan later, als bijvoorbeeld duidelijk is hoe het verder gaat met het peil in het IJsselmeer, alsnog worden gekeken naar het eventuele nut van een bypass.
Maar dan moet wel veel meer dan tot nu toe is gebeurd rekening worden gehouden met:
• Nieuwe veiligheidsnormen waarover het kabinet in 2011 wil besluiten;
• De sterke stijging van de schade bij overstromen als gevolg van compartimentering en de gevolgen die dat moet hebben op de veiligheidsnorm en de uitvoering van de dijken;
• De omvang van de verhoging van het peil op het IJsselmeer;
• Actuele inzichten rond de rivierafvoeren en mogelijkheden voor een andere afvoerverdeling;
• Andere mogelijkheden om gewenste veiligheidsverbeteringen tot stand te brengen.
De onderzoekers zeggen in hun dringende advies: ,,Het nu versneld uitvoeren van een bypass, naast de zomerbedverdieping, voldoet niet aan de voorwaarde van effectiviteit en lijkt gelet op alle genoemde onzekerheden ook niet efficiënt.''
De onderzoekers kraken ook nog een kritische noot over de opzet van het project. Ze geven aan dat het moeilijk te beoordelen is. ,,Het is een beoordeling zonder duidelijk project! De beoordeling richt zich dus op een schetsvan de onzekerheden op de langere termijn waarmee in een aangepast voorstel rekening moet worden gehouden.''
Het CPB en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zijn door het Kabinet gevraagd ruim 20 projecten te toetsen ten behoeve van een afweging voor de besteding van het zogenoemde Nota Ruimtebudget van 1 miljard euro. Uitgangspunt voor een beoordeling is de vraag of een project naar verwachting bijdraagt aan de maatschappelijke welvaart (in brede zin).