GroenLinks wil dat de gemeente meer werk maakt van armoedebeleid. "Houd de vaart erin en betrek ook de raad daarbij, om nieuwe botsingen te voorkomen", luidt het advies. Volgens fractievoorzitter Nieke Jansen biedt een goed armoedebeleid een uitweg uit uitzichtloosheid. "Want wie zorgen heeft over geld kan op den duur nergens anders meer mee bezig zijn. GroenLinks wil dat iedereen mee kan doen in onze gemeenschap. Meedoen in een vereniging, meedoen in (vrijwilligers)werk, en ook meedoen in het vieren van een verjaardag. Armoede mag dat niet blokkeren.”
Armoede isoleert mensen. Arme mensen zijn vaker ziek. Kinderen die in armoede opgroeien beginnen met een forse achterstand. Alle reden is er dus, om armoede te voorkomen of weg te werken. De gemeente Kampen heeft veel regelingen voor mensen die een laag inkomen (=maximaal 110% van de bijstand) hebben. Dat betekent evengoed nog niet dat 'de arme kant van Kampen' goed bereikt wordt en minder arm wordt.
Kritisch
In juli 2012(!) liet de gemeenteraad onderzoek doen naar het armoedebeleid door de Rekenkamer. Doen we de goede dingen en doen we die goed? De rekenkamercommissie onderzocht of het armoedebeleid in de gemeente Kampen op orde is; werken instanties effectief samen en leiden alle inspanningen ertoe dat er minder mensen in armoede leven? Het rekenkamerrapport was heel erg kritisch. De belangrijkste aanbeveling: breng in kaart hoe het ervoor staat in Kampen en maak dan beter plan met meetbare doelen en goede maatregelen.
Werk aan de winkel zou je denken, maar vervolgens bleef het stil. In 2014 dienden GroenLinks samen met SGP en PvdA een motie in waarmee het college de opdracht kreeg haast te maken met nieuw beleid. In het najaar van 2015 kwam het college eindelijk met een reactie. Met het kritische rekenkamerrapport was nauwelijks iets gedaan. Het kwam de wethouder op stevige kritiek te staan.
Helder
In januari 2016 kwam er daarom een nieuwe informatienota. Die nota is helder over drie dingen:
- De mensen om wie het gaat en de organisaties die zich nu voor hen inzetten gaan meedenken over het nieuwe beleid. Terecht, vindt GroenLinks, want zij weten beter dan de gemeente wat nodig is en wat werkt.
- De regelingen en voorzieningen die armoede kunnen voorkomen of beperken worden opnieuw in kaart gebracht. Logisch zeggen wij, want de tijden veranderen en daar moet je de regelingen op aanpassen. Een voorbeeld: Als de kosten voor een Mbo-opleiding veranderen, moet de gemeente weten wat dat betekent voor kinderen die in armoede opgroeien. Een ander voorbeeld: er is nu alleen een PC-regeling voor gezinnen met lerende kinderen. In onze samenleving heeft bijna iedere Nederlander een PC nodig om mee te doen in onze samenleving.
- Er wordt onderzocht op welke doelgroepen de gemeente zich moet richten.
Arm is arm, kun je zeggen. Maar de ene ‘groep’ mensen heeft andere dingen nodig dan de andere. Lijkt de situatie in Kampen op het landelijke beeld, d.w.z. zijn het bovenal eenoudergezinnen met meer kinderen en 55-65 jarigen die arm zijn? En als bekend is wie er arm zijn: op wie gaat de gemeente zich dan vooral richten? Met een voorbeeld: op dit moment zijn veel regelingen - bijv. de PC-regeling en het jeugdsportfonds en het jeugdcultuurfonds - bestemd voor gezinnen met kinderen. Goed dat dat gebeurt, vindt GroenLinks, want opgroeien in armoede leidt tot een enorme achterstand. Maar dat mag niet ten koste gaan van andere groepen. Van mensen die vrijwilliger willen zijn, maar zich schamen voor hun kleren. Of van mensen die niet naar een arts gaan omdat ze bang zijn voor de rekening.
Met deze nota zijn we een stap verder, maar we zijn er nog niet, als we de kritiek van rekenkamer uit 2012 ernaast leggen. Er moet helder zijn wat we willen bereiken met het armoedebeleid en hoe we controleren of dat gelukt is. Voor die doelen gaat het bijvoorbeeld over de vraag of we in Kampen vooral de mensen die arm zijn ‘een handje helpen’ (kwijtscheldingen) of meer willen: zorgen dat mensen mee kunnen doen in de samenleving, armoede wegwerken en armoede voorkomen? GroenLinks hecht aan alle vier: de problemen beperken, armoede wegwerken én voorkomen en ervoor zorgen dat mensen niet aan de kant komen te staan.
Regelingen
Wat ons betreft worden niet alleen de voorzieningen en de regelingen, maar juist ook die doelen bepaald mét de mensen om wie het gaat. Nu zijn alle regelingen bestemd voor mensen met een inkomen van maximaal 110% van de bijstand. GroenLinks vindt dat dat voor een aantal regelingen naar 120% zou moeten.
Daarnaast is het belangrijk dat duidelijk wordt met wie er samengewerkt wordt en of dat effectief is. Dus niet: alles mag, alles kan, maar doen wat werkt. Wat GroenLinks betreft kan die samenwerking heel breed gezocht worden: met scholen en huisartsen, diakonieën en verenigingen. Voorop moet staan dat die samenwerking wérkt voor de mensen om wie het gaat.
Suggesties
Op verzoek van het college hebben we alvast suggesties gedaan voor het nieuwe beleid.
- GroenLinks wil graag uitbreiding van de regelingen op het gebied van openbaar vervoer, van om- en bijscholing en van gezonde voeding.
- Landelijk is er geld beschikbaar voor een zogenaamd kindpakket, om achterstand van kinderen te voorkomen. In aanvulling daarop heeft GroenLinks gevraagd om een jongerenregeling voor 18+ers. Als een kind 18 wordt in een gezin met een klein inkomen raakt dat gezin zomaar in de schulden in het eerste jaar dat de jongere 18 is en opeens veel extra kosten heeft voor verzekeringen e.d.
- De informatie over regelingen, toeslagen e.d. moet supertoegankelijk zijn. Dat geldt ook voor instanties waar hulp te halen is. Op dit moment is het te vaak spoorzoeken of krijgen mensen foute informatie
- Houd rekening met stille armoede bijvoorbeeld van ZZP-ers of van mensen met kleine banen, grote schulden of hoge zorgkosten.
- Kijk ook naar preventieve mogelijkheden. Als er snel gehandeld wordt als mensen in de problemen dreigen te komen, is erger soms te voorkomen.
Het college is nu aan zet. De komende maanden zal in samenspraak met inwoners en organisaties worden gewerkt een het nieuwe beleid. "Houd de vaart erin en betrek ook de raad daarbij, om nieuwe botsingen te voorkomen", was het verzoek van Nieke Jansen namens GroenLinks. De wethouder heeft ons dat toegezegd. Voor de zomer moet het nieuwe beleid klaar zijn. Op 28 juni bespreekt de commissie Inwoners het voorstel. Als het een goed voorstel is, stelt de gemeenteraad het op 7 juli vast.
Blokkeren
Nieke Jansen: “Zo snel mogelijk daarna moet Kampen aan de slag met beter armoedebeleid. Want wie zorgen heeft over geld kan op den duur nergens anders meer mee bezig zijn. GroenLinks wil dat iedereen mee kan doen in onze gemeenschap. Meedoen in een vereniging, meedoen in (vrijwilligers)werk, en ook meedoen in het vieren van een verjaardag. Armoede mag dat niet blokkeren.”