Na een jaar vol meedenken, meepraten en reageren in zaaltjes en via sociale media presenteerde het college een nieuwe Cultuurnota. ‘Kampen kleurt samen cultuur’ is de titel van het stuk. Wat GroenLinks betreft is het werk nog niet klaar. "Het is een mager stuk."

Fractievoorzitter Nieke Jansen: "Dat veel mensen hun inbreng konden hebben, verdient waardering. Of die inbreng voldoende terug te vinden is in de nota, daar is twijfel over, ook bij de mensen die om tafel zaten. Wat GroenLinks betreft is het werk nog niet klaar . ‘Verwerk de reacties en zorg voor een nota met meer visie en ambitie’ was de voorzet die GroenLinks op 3 december gaf. Nieke Jansen zei toen in de commissie Inwoners:

Smalle formulering
“De grote lijnen zijn al een tijd bekend. GroenLinks maakte eerder al bezwaar tegen de smalle formulering van de visie - die te veel rust op de historie van Kampen. De nota 'Kampen kleurt samen cultuur' - een niet te doorgronden titel  - maakt niet waar dat Kampen trots is en nog veel trotser wil worden op zijn cultuur en op de kunst die hier gemaakt en gezien wordt. Daarvoor is een solide culturele infrastructuur nodig.
In de tekst over de waarden van Kunst en Cultuur herkent GroenLinks veel van wat wij ook waardevol vinden. Er ontbreekt ook iets: kunst en cultuur hebben het in zich om tegen te spreken, uit te dagen, een horizon te verleggen, een samenleving te verrijken of te verheffen. Kunst en cultuur zijn in deze nota vooral een middel om de stad aantrekkelijk te maken voor wonen, werken etc. en om de binnenstad te verkopen aan bezoekers. Dat is mager, te mager. Kunst doet zoveel meer dan de gemeente vermarkten of zorgen voor een sociale stad. 

Te ingewikkeld
Het nieuwe cultuurbeleid kreeg ook een nieuwe visie. De nieuwe visie laat zich niet navertellen, zo ingewikkeld is de tekst geworden: ‘Het fundament van de kunst en cultuur en tevens het unieke product is de geschiedenis van Kampen, zoals die terug te vinden is in de binnenstad, collecties, presentaties, archieven en verhalen. Het duurzame kenmerk van de kunst en cultuur is de traditiegetrouwe participatie en de creativiteit van vele verschillende Kampenaren en het samen bedenken, maken, ondersteunen en ervaren van cultuur. De kans voor kunst en cultuur is innovatie die de deelname, amateurkunst en geschiedenis op nieuwe manieren inhoud en betekenis geeft.’
Te meer omdat de volgende alinea's vooral draaien om geld en reorganisatie is die visie te mager. Wat wil Kampen met kunst en cultuur? Als Kampen Cultuurstad wil zijn, is er meer elan, meer ambitie, meer visie nodig. Geen cultuur van 'koper poetsen' (enkel zuinig zijn op wat je al hebt) maar van vernieuwen, bruisen en voorop durven lopen.

Vreemde titel
De visie geeft wel iets meer beeld bij die vreemde titel 'Kampen kleurt samen cultuur'. Als Kampen zo cultuur kleurt, dan is dat met restje afgekloven kleurpotloden. Maar wie weet zocht ik er te veel achter en ging het enkel om die drie klinkende K's van Kampen, kleurt, cultuur. Wat GroenLinks betreft had een nieuwe nota Kansen voor Kunst en Cultuur kunnen heten, als een teken dat kunst en cultuur ons echt ter harte gaan en een impuls krijgen.
Die overdosis aan aandacht voor geld wreekt zich in de vertaling van de visie naar een hoofddoel en vervolgens naar subdoelen, die overwegend technisch-financieel lijken. Natuurlijk moet het beleid passen binnen de begroting en dus hebben we te maken met een bezuinigingstaakstelling. Kunst - weer met een kleine k - is om dan de passie voorop te zetten en vervolgens te gaan rekenen - en niet andersom. Dan moet er misschien iets afvallen achteraf. Dat is altijd nog beter dan er vooraf niet genoeg over te denken.

IJsselmuiden
De nota noemt heel vaak de binnenstad en heel erg weinig wijken, IJsselmuiden of de kernen. Dat de binnenstad een heel eigen plaats heeft vanwege erfgoed en toeristische uitstraling is evident. Dat neemt niet weg dat er meer in Kampen is dan enkel een binnenstad. Ook elders wordt gezongen en gedanst en geschilderd. Ook buiten de binnenstad is cultureel elan, cultureel erfgoed, amateurkunst etc.
Is groenLinks dan enkel tegen deze nota? Nee, GroenLinks is akkoord met de keuze voor bredere verzelfstandiging en samenwerking van de culturele sector. De losse reacties vanuit SAMBIQ (Stadsgehoorzaal, Archief, Museum, Bibliotheek, Quintus) laten intussen zien dat de route waar langs dat kan nog onvoldoende doordacht is. Dat geldt ook voor de kosten, de fasering en de status (inhoudelijke samenwerking of collectief in PR, financiën, inkoop) van de moedermaatschappij. Nu ja zeggen tegen die moedermaatschapij betekent dat we van de betrokken instellingen een sprong in het diepe verwachten. Bovendien zeggen we dan ja zonder dat we weten of het  goedkoper of duurder wordt op die manier. 
 
Amateurkunst
Amateurkunst staat als een huis in Kampen. De nota benoemt dat terecht. Dus is het ook terecht, vindt GL, dat de bezuiniging niet via de amateur-verenigingen bij elkaar gesprokkeld wordt.
Vervolgens is er nauwelijks aandacht voor de grote groep professionele beeldende kunstenaars die Kampen rijk is, sinds eeuwen en vooral sinds hier een Kunstacademie was. Toekomstbestendig cultuurbeleid dat Kunst – met een K - hoog heeft, moet veel duidelijker zijn over de betekenis van die kunstenaars en vervolgens over ruimte en kansen voor die kunstenaars; atelier, expositieruimte, werkplaatsen, aankoopbeleid van de gemeente. Daarna - en niet in plaats daarvan - kan de markt de rest doen.
 
Synagoge
De exploitatie van de synagoge en de Koornmarktpoort staat onder druk door de bezuinigingen. Overdragen aan particulier initiatief is de keuze van de nota. In de reacties wordt helder aangegeven hoe daarmee kwaliteit, continuïteit en professionaliteit onder druk komen te staan. En er staat iets anders op het spel.
De synagoge is niet enkel plek voor wisselende exposities; het is bovenal de plaats waar wij de gedachtenis eren aan de weggevoerde en vermoorde joodse gemeenschap van Kampen. De gemeente heeft op die plaats een ernstige verantwoordelijkheid - een zedelijke plicht zei Jaap van Gelderen-  die het cultuurbeleid te boven gaat.
In de Koornmarktspoort gaat het niet enkel om het behoud van de bijzondere exposities. In de poort staan bijzondere beelden. Bovendien is het de enige poort die nog algemeen toegankelijk is voor bezoekers.
De beide gebouwen zijn van grote waarde voor de gemeente en voor het culturele elan van Kampen. Wegvallen van gebruik leidt al gauw ook tot verpaupering van de gebouwen - of tot hoge kosten om dat te voorkomen.
Als cultuur dan zo van belang is voor de toeristische aantrekkingskracht, garandeer dan in elk geval de openstelling van de synagoge en de Koornmarktspoort.
Afgezet tegen het geld dat we pompen in een eenmalig evenement als de Hanzedagen of in het exposeren van De Kogge is de keuze voor afstoten van deze expositieruimtes niet te begrijpen en niet acceptabel voor GroenLinks.

Erfgoed
Bij de Erfgoednota hebben we consequent aandacht gevraagd voor het culturele erfgoed. Dat zou goed komen in het nieuwe cultuurbeleid was even consequent de reactie van de wethouder. Het kwam nog niet goed, stellen we nu vast, omdat de nota te veel focust op de grote instellingen in SAMBIQ, de binnenstad en op de marketingdoelen. 
De cultuurnota kwam op 12 december toch als raadsvoorstel naar de raad. Aan de nota was niets veranderd, dus was er ook geen nieuw standpunt voor GroenLinks. Nieke Jansen: “Is dit een cultuurnota, een bezuinigingsnota of een aanvulling bij het oude cultuurbeleid? Dat is de vraag die we nu beantwoorden. De nota beweert het eerste, doet het tweede en blijkt uiteindelijk óók het derde.
GroenLinks vond en vindt het een mager stuk. Een niet na te vertellen visie, te veel focus op bezuiniging, en als gevolg daarvan te weinig ambitie in culturele kracht en Kunst, te veel binnenstad, te vaag over cultureel erfgoed - ik zal de inbreng in de commissie niet herhalen.
GroenLinks vroeg in de raad voor twee zaken specifiek aandacht.

Collectie
Bij het afscheid van de PThU in mei 2012 liet de PThU - voorheen de  Theologische Hogeschool - van Koornmarkt en Oudestraat een fraaie collectie na aan de gemeente. Tot vandaag is het wachten op een handtekening om die erfenis daadwerkelijk over te dragen. Dat kan toeval zijn, een gevolg van werkdruk of een voorafschaduwing van de nieuwe omgang met cultureel erfgoed. Aan het college werd gevraagd waarom het dit tot nu niet afhandelde en wanneer dat wel zou gaan gebeuren. Het antwoord van de wethouder gaf nog geen zekerheid over deze ‘artefacten’: “Dat proces loopt.” GroenLinks houdt de vinger aan de pols voor de stukken, die nu opgeslagen liggen in de polder.
Van groter belang nog is de zorg die GroenLinks heeft over de toekomst van exposities in de Synagoge en de Koornmarktspoort. Overdragen van deze exposities aan particulier initiatief is de keuze van de Cultuurnota.
Uit reacties onder meer van de zijde van het museum wordt helder aangegeven hoe door die keuze de kwaliteit, continuïteit en professionaliteit van de exposities onder druk komen te staan. En er staat iets anders op het spel, gaf Nieke Jansen aan:
“De synagoge is niet enkel plek voor wisselende exposities; het is bovenal de plaats waar wij de gedachtenis eren aan de weggevoerde en vermoorde joodse gemeenschap van Kampen. De gemeente heeft op die plaats een ernstige verantwoordelijkheid - een zedelijke plicht zei drs Jaap van Gelderen tijdens het raadsspreekuur -  die het cultuurbeleid te boven gaat.
In de Koornmarktspoort gaat het niet enkel om het behoud van de bijzondere exposities. Daar staan bijzondere beelden. Bovendien is het de enige poort die nog als openbaar gebouw te betreden is voor bezoekers.
De beide gebouwen zijn van grote waarde voor de gemeente en voor het culturele elan van Kampen.
Wegvallen van gebruik leidt al gauw ook tot verpaupering van de gebouwen - of tot hoge kosten om verval te voorkomen.”
 
Motie
GroenLinks pleitte in een motie voor behoud van de exposities in Synagoge en Koornmarktspoort.
Als cultuur zo van belang is voor de culturele en toeristische aantrekkingskracht, dan mag het voortbestaan daarvan niet afhangen van particulier initiatief.
Over de motie ontstond in de raad een lastige en soms scherpe discussie over de verantwoordelijkheid van de gemeente en particulier initiatief. GroenLinks is daar consequent helder over: als particulier initiatief via sponsoring, crowdfunding en dergelijke de basis kan zijn voor exposities is dat geweldig. Echter, het voortbestaan van exposities in Synagoge en Koornmarktspoort mag daar niet afhangen.
Voor GroenLinks is het voortbestaan van exposities in Synagoge en Koornmarktspoort een hoog goed dat niet mag omvallen als particulier initiatief (soms) uitblijft. Steun daarvoor kwam van de SGP, die de motie mee indiende, en van SP, D66 en GBK. De coalitiepartijen CU, CDA, PvdA en VVD stemden tegen de motie en laten daarmee dat toe dat de exposities verdwijnen als er (nu en dan) geen particulier initiatief is.