Politiek Kampen heeft nagepraat over de gevolgen van het besluit van de Raad van State over de bypass en daarbij bedachte woonwijk. GroenLinks-raadslid Niels Jeurink deed een oproep:

Alles wat er vanaf nu in dit dossier behandeld moet worden, moet wat GroenLinks betreft gebeuren in de orde en de openbaarheid van een commissie- en raadsvergadering.

Voorzitter, GroenLinks heeft een bijzondere week achter de rug. Woensdag hebben we aangegeven ‘meer dan blij’ te zijn met de uitspraak van de Raad van State, omdat die uitspraak een erkenning was van de kritische inbreng van GroenLinks sinds jaren. We zijn soms uitgelachen en buitengesloten om die inbreng. U zult begrijpen dat de uitspraak ons raakte, ook daarom.

Natuurlijk beseffen wij heel goed dat de Raad van State hiermee een raadsbesluit vernietigt en ons voor een zware opgave stelt. Naar de inhoud kijkend waren en zijn wij blij met de uitspraak.

Maar GroenLinks zit hier vandaag niet met een houding van ‘zie je wel, we hebben gelijk gekregen’. We hebben er woensdag direct bij gezegd dat we na de feestdag gezamenlijk hard aan het werk willen en moeten om samen te bepalen hoe het verder moet nu het bestemmingsplan IJsseldelta Zuid vernietigd is. Onze intentie daarbij is onveranderd: we willen het buitengebied sparen en alleen de woningen bouwen die we nodig hebben, op de minst kwetsbare locaties.

Voorzitter, de Raad van State deed, na ruim 5 maanden wikken en wegen, uitspraak in het zo belangrijke project IJsseldelta Zuid. Een letterlijk en figuurlijk vernietigende uitspraak: geen woningbouw, en een bypass met daarin een vaarweg alleen wanneer alternatieven daarvoor niet voorhanden zijn, de noodzaak kan worden aangetoond, en natuurcompensatie geregeld is. En dat alles binnen een termijn van 12 weken, ga er maar aan staan. Uit ervaring kan ik u zeggen dat dat een ‘ambitieuze opgave’ is. Een opgave trouwens die, terugkijkend, de initiatiefnemers wel aan zichzelf te danken hebben. De door de Raad van State genoemde bezwaren hebben immers één- en andermaal in de bezwaarschriften gestaan, en één- en andermaal is besloten met die bezwaren niets te doen. Het project moest immers door gaan, en wel zo snel mogelijk, en dan zijn bezwaren die misschien tot heroverweging kunnen leiden lastig en vooral tijdrovend.
Hoe moet het in onze ogen nu verder?

De uitspraak van de Raad van State is wat ons betreft het nieuwe ijkpunt voor dat vervolg.

Er is een nieuwe situatie ontstaan. We onderscheiden de financiële gevolgen, de gevolgen voor de afwikkeling van het grondbankdossier en de gevolgen voor de werkzaamheden van de raadscommissie go/ no go woningbouw Reeve.
Om met de financiën te beginnen. De Raad van State dwingt ons tot een fundamentele heroverweging van de plannen. Dat betekent dat zaken waarvan we eerder misschien dachten dat ze vast stonden toch weer opnieuw moeten worden beoordeeld. Ik noem er enkele: destijds is tijdens de discussie over het ‘masterplan’ binnen korte tijd gekozen voor een ‘blauwe, bevaarbare’ bypass, en niet voor een groene. De argumentatie daarvoor vond GroenLinks niet sterk. Het leverde Kampen wel een extra kostenpost op van 10 miljoen euro, die uit de opbrengsten van de woningbouw betaald zou moeten worden.
We zijn inmiddels ruim 10 jaar verder. We weten al een tijdje dat de woningbouw misschien wel helemaal geen geld gaat opleveren. Los daarvan: die woningbouw is nu door de rechter is verboden. We weten ook dat de aanleg van de bypass, mét de dijken daarlangs, ik kom daar zo op terug, is aanbesteed.

Ons advies: heroverweeg de blauwe bypass.

De rechter geeft ons aan dat we moeten heroverwegen of de waterveiligheid van Kampen door de bypass wel groter wordt. Daar hebben we altijd twijfels over gehad en die zijn door de deskundigenbijeenkomst die we daarover in deze zaal hadden niet weggenomen, maar juist bevestigd. Een groene bypass is goedkoper, en heeft naar onze indruk minder negatieve gevolgen voor de waterveiligheid in Kampen. De keuze voor die blauwe bypass hing nauw samen met de wens voor woningbouw aan het water en met beschikbaar houden van veel bouwruimte. Die wens en de onderbouwing daarvan is van de baan. Daarmee komt de keuze voor een groene bypass weer in beeld.
Ons tweede advies betreft de dijken: juist vanwege de woningbouw is gekozen voor een klimaatdijk. Dat leidt voor de gemeente Kampen tot een extra kostenpost van 2 miljoen euro. Nu de woningbouw niet door mag gaan leidt de aanleg van de klimaatdijk dus niet alleen tot een overbodige uitgave van 2 miljoen euro, maar ook tot een onevenredig grote aantasting van het open polderlandschap.

Klimaatdijk?

Vraag aan de wethouder is dus of hij bereid is om af te zien van de klimaatdijk en van een blauwe, bevaarbare bypass, om hierover zo snel mogelijk in overleg te treden met de aannemer en haar opdrachtgever, de provincie Overijssel en om de resultaten hiervan te melden aan de Gemeenteraad?
Tot nu toe had ik het alleen over het beperken van kosten. Kosten overigens, de heer Zeven gaf dat al aan, waarschijnlijk minder hoog zijn dan wel wordt gesuggereerd. De boekwaarde van in elk geval een deel van de aangekochte gronden is immers wellicht te hoog en – ook belangrijk – zonder woningbouw wordt de grond bepaald niet waardeloos.
Dat brengt me bij het tweede punt, het anders verdelen van de kosten. Opnieuw: de uitspraak van de Raad van State heeft tot een geheel nieuwe situatie geleid, voor alle betrokken partijen. Voorzitter, bestuurders hebben zich in dit grote project tot het uiterste ingespannen. Er was overleg, heel veel overleg, er waren intentieovereenkomsten, toezeggingen. Steeds was de teneur dat we gezamenlijk het avontuur aangingen. Door de bypass zou de waterveiligheid in de regio Zwolle worden vergroot. En de woningbouw was grotendeels bedoeld om te voorzien in een bovenregionale opgave.

Voorzitter, het kan dan in onze ogen toch niet zo zijn dat we als gemeente, nu we in de penarie zitten, dit omvangrijke financiële probleem alléén zouden moeten oplossen. Ook dat moet een gezamenlijke verantwoordelijkheid zijn.

Vraag aan de wethouder: bent u bereid zo spoedig mogelijk het overleg hierover aan te gaan met alle betrokken partners en de bevindingen op korte termijn terug te melden aan de Gemeenteraad?
De woningbouw in het gebied Reeve was ook een prominent onderdeel van de overeenkomst-op-hoofdlijnen met de betrokkenen in het zogenaamde grondbankdossier. Een veelomvattende en voor de gemeente Kampen ook kostbare overeenkomst. GroenLinks ziet het niet doorgaan van de woningbouw als een belangrijke kans om de discussies met projectontwikkelaars versneld te beslechten met voor de gemeente Kampen lagere kosten.
Kan de wethouder ons aangeven welke gevolgen de uitspraak van de Raad van State in zijn ogen heeft voor het grondbankdossier en op welke wijze de Gemeenteraad van de ontwikkelingen hierin op de hoogte zal worden gehouden?
Ik eindig mijn bijdrage met een opmerking over de raadswerkgroep die het zogenaamde go/ no go besluit voorbereidt.

Gaan we wel of niet bouwen over de Zwartendijk, dat is beknopt samengevat de vraag.

Nu de woningbouw in het gebied van tafel is en er een fundamenteel andere situatie is ontstaan. Niet langer gaan we uit van een plan - met een kruiwagen vol rapporten - dat al door de Gemeenteraad is vastgesteld. De uitgangssituatie is nu een open polderlandschap, waardevol vanwege de natuur, vanwege het landschap en voor de ontspanning van menig Kampenaar.
Voor de raadswerkgroep betekent dit dat de werkzaamheden kunnen worden opgeschort. Alles wat er vanaf nu in dit dossier behandeld moet worden, moet wat GroenLinks betreft gebeuren in de orde en de openbaarheid van een commissie- en raadsvergadering.

Wethouder Gerrit-Jan Veldhoen heeft tijdens de vergadering nog geen inhoudelijke reactie gegeven. Hij gaf aan dat er bestuurlijk overleg gaat plaatsvinden tussen de betrokken overheden, met name het ministerie van I&M, provincie Overijssel en Gemeente Kampen. Dat overleg heeft begin maart plaats. Daarna wordt de Gemeenteraad geïnformeerd over de uitkomsten.

 

Programma Overijssel Vandaag van RTV Oost over het bypassbesluit van de Raad van State. Afspelen op YouTube